ردیابی مولکولی عوامل فیتوپلاسمایی در برخی محصولات زراعی شهر گرگان و حومه

در سال های اخیر علائم بیماری های فیتوپلاسمایی نظیر؛ ریزبرگی، جاروک، فیلودی، کوتولگی و زردی در برخی محصولات استان گلستان مشاهده شده است، به همین منظور جهت شناسایی عامل بیماری، از مزارع استان گلستان در سال های 93-1392 بازدید صورت گرفت و از گیاه ماش با علائم فیلودی و کوتولگی، گوجه فرنگی و لوبیا با علائم فیلودی، درختان هلو با علائم زردی و ریزبرگی، درختان اکالیپتوس حاشیه مزارع با علائم ریزبرگی، مزارع کاهو با علائم کوتولگی و کلزا با علائم فیلودی و کاهش رشد نمونه هایی به آزمایشگاه منتقل گردید. dna از گیاهان با علائم مشکوک و گیاهان بدون علائم به روش ctab استخراج گردید و در واکنش های زنجیره ای پلیمراز با استفاده از جفت آغازگرهای عمومی فیتوپلاسماییp1/p7 و آغازگرهای آشیانه ای r16f2n/r16r2 مورد ارزیابی قرار گرفتند. پس از الکتروفورز محصول pcr در نمونه های کلزا و کاهو دارای علائم بیماری قطعات dna به اندازه تقریبی 1200 جفت باز که موید آلودگی فیتوپلاسمایی بود تکثیر گردید ولی در سایر نمونه ها قطعه dna تکثیر نگردید. ترادف نوکلئوتیدی ناحیه 16srrna مربوط به 17 جدایه فیتوپلاسمای آلوده کننده کلزا و جدایه فیلودی کنجاله کلزا از زرقان ایران و نیز ترادف نوکلئوتیدی 16 جدایه فیتوپلاسمای عامل جارویی شدن سیب زمینی از ایران و سایر نقاط جهان از genbank دریافت شده و جهت آنالیز فیلوژنتیک و رسم درخت فیلوژنی به روش neighbor-joining از نرم-افزارmega5 استفاده شد. برای بررسی احتمال وقوع نوترکیبی بین جدایه ها از نرم افزار rdp3 با استفاده از متد bootscan استفاده شد. درصد شباهت و تفاوت بین جدایه ها با استفاده از نرم افزار megalign انجام گرفت که جدایه فیلودی کلزا از ایران بیشترین شباهت را با جدایه کرواسی از اروپا و جدایه های جاروک سیب زمینی ایران بیشترین شباهت را با یکدیگر و پس از آن با جدایه آمریکا داشتند. نتایج می تواند موید این باشد که فیتوپلاسمای عامل این علائم در کلزا و کاهو مربوط به گروه زردی مینا (16sri) است که دامنه میزبانی وسیع با پراکنش جهانی دارد و گیاهان زیادی از گروه های مختلف سبزی و صیفی، زینتی، درختان میوه و حتی گیاهان گرامینه را آلوده می کند بنابراین باید در میزبان-های مختلف شناسایی و راه های مدیریت و کنترل آن بررسی شود. این اولین گزارش از وجود فیتوپلاسمای زردی مینا در کلزا و کاهو در استان گلستان است.